یکی از مهم ترین و کاربردی ترین تکنولوژیهای ایجاد شده در دنیا، فناوری بلاک چین است. فناوری بلاک چین یک سیستم کاملا جدید با قابلیتها و ویژگیهای خاص و مهم است که می تواند تحولات عظیمی را در دنیا ایجاد کند. با وجود اینکه کاربردها و قابلیتهای این فناوری هنوز به صورت گسترده و کامل مورد استفاده قرار نگرفته، اما تغییرات زیادی را ایجاد کرده است.
مفهوم بلاک چین برای اولین بار بعد از پیدایش بیت کوین به وجود آمد. در این مقاله به معرفی کامل فناوری بلاک چین و کاربردهای آن می پردازیم.
بلاک چین
بلاک چین از دو کلمه block به معنی بلوک و chain به معنی زنجیره تشکیل شده است. بلاک چین
قابلیتها و ویژگیهای بسیار زیاد و منحصر به فردی دارد، هدف اصلی این تکنولوژی نگهداری از اطلاعات و دادهها به صورت امن و غیر قابل تغییر می باشد.
ساختار شبکه ی بلاک چین
مهم ترین کاری که بلاک چین انجام می دهد ثبت اطلاعات به صورت دیجیتالی است. این اطلاعات می توانند شامل هر چیزی باشند. مانند اسناد و مدارک، اطلاعات شخصی، اطلاعات هویتی و…
ثبت اطلاعات در بلاک چین تفاوتهای خاص و منحصر به فردی ایجاد میکند زیرا بلاک چین شبکهای غیرمتمرکز با امنیت بالا میباشد که میتوان اطلاعات را روی آن ثبت و نگهداری کرد.
بلاک چین از تعداد زیادی بلاک که به صورت زنجیره ای به یکدیگر متصل هستند تشکیل شده است، هر بلاک از سه قسمت تشکیل میشود:
اطلاعات ورودی :
در هر بلاک، هر اطلاعاتی میتواند ثبت شود؛ از جرم و جنایتهای یک فرد تا جزئیات تراکنشهای یک شبکه پولی مانند بیت کوین.
هش بلاک :
هش هر بلاک کاملا منحصر به فرد است و با استفاده از محاسبات خاص ریاضی ایجاد می شود. با استفاده از هش هر بلاک، میتوان آن بلاک را شناسایی کرد.
هش بلاک قبل :
از آنجایی که بلاک ها به صورت زنجیره ای هستند هر بلاک حاوی اطلاعات رمزگزاری شده بلاک قبل خود نیز هست تا چنانچه بلاکی از دست رفت امکان بازنویسی آن بلاک وجود داشته باشد.
امنیت و ویژگی های بلاک چین
تفاوت بلاک چین با سیستمهای دیگر این است که اطلاعات ذخیره شده روی این نوع سیستم، میان همه اعضای یک شبکه به اشتراک گذاشته میشود. با استفاده از رمزنگاری و توزیع دادهها، امکان هک، حذف و دستکاری اطلاعات ثبت شده، تقریباً از بین میرود.
به این صورت امنیت اطلاعات ذخیره شده در بلاک چین تضمین میشود.
بیت کوین و ارزهای دیجیتال غیرمتمرکز، مهمترین و موفقترین کاربرد فناوری بلاک چین هستند. به عنوان مثال، در بیت کوین با استفاده از این فناوری امکان تقلب، دوبار خرج کردن پول و برگشت تراکنشها از بین میرود.
این فناوری میتواند به جز ارزهای دیجیتال، کاربردهای زیاد دیگری هم داشته باشد و هر کجا نیاز به فضایی برای ذخیره داده باشد، امکان استفاده از آن وجود دارد.
به عنوان نمونه، انتخابات الکترونیکی و بدون تقلب میتواند یکی از کاربردهای بلاک چین باشد. با استفاده از این نوآوری میتوان تا حد زیادی خطر تقلب در انتخابات و نیاز به نیروی انسانی را کاهش داد.
یا برای یک نمونه دیگر میتوان به کاربرد بلاک چین در زنجیره تأمین و حمل و نقل اشاره کرد. کارخانجات و شرکتهای تولیدکننده میتوانند اطلاعات کالاها و حمل و نقل خود را از ابتدا تا رسیدن به دست مشتری روی پایگاه داده ثبت کنند که این کار اصالت کالاها و کیفیت مواد اولیه را برای مشتری تضمین میکند.
با این فناوری میتوان درست مثل یک جامعه یا سازمان، نوعی حاکمیت را در یک سیستم به وجود آورد که همه بتوانند نسبت به سهامشان و اختیاراتی که دارند در جلو بردن آن سیستم سهیم باشند.
محدودیتها و مشکلات بلاک چین
فناوری بلاک چین هنوز به صورت کامل موضوعی جا افتاده و تفهیم شده برای همه افراد نیست. این تکنولوژی مدت زمان کمی است که جای خود را در دنیای واقعی باز کرده است و هنوز افراد زیادی با اصطلاحات و عملکرد تخصصی آن آشنایی ندارند.
در ابتدا انجام تراکنشها و معاملات در این شبکه هزینهای در بر نداشت، اما امروزه کارمزدی برای انجام
فعالیتها از کاربران دریافت می گردد.
همان طور که تحت نظر و تحت کنترل نبودن این شبکه یکی از ویژگیهای خوب این شبکه است، می تواند یکی از معایب آن نیز باشد. اگر شما با مشکلی قانونی برخورد داشته باشید، نمی توانید به هیچ مرجع قانونی مراجعه کنید تا پیگیریهای لازم را انجام دهید.
انجام تراکنشها در بلاک چین غیر قابل بازگشت و تغییر ناپذیر می باشند. یعنی اگر تراکنش یا اطلاعاتی حتی به اشتباه ثبت شود نیز قابلیت حذف یا اصلاح را ندارد.